Inleiding
De door verkoper gegeven garanties zijn een belangrijk onderdeel van een overnameovereenkomst. Deze garanties hebben als doel dat, wanneer er sprake is van een inbreuk op de garanties, de koper schadevergoeding kan vorderen bij verkoper. In de praktijk wordt vaak door partijen onderhandeld over de definitie van het schadebegrip, waarbij partijen discussiëren over welke schade uiteindelijk wel en welke schade niet wordt vergoed bij een inbreuk op de garanties.
Het schadebegrip
De wettelijke grondslag voor de inhoud en omvang van schadevergoeding is te vinden in afdeling 6.1.10 BW. De bepalingen van afdeling 6.1.10 BW zijn van regelend recht, met uitzondering van artikel 6:109 lid 1 BW, waarin is bepaald dat de rechter onder bepaalde omstandigheden het recht heeft de hoogte van een schadevergoeding te matigen. In beginsel staat het partijen vrij om afspraken omtrent schadevergoeding te maken die afwijken van afdeling 6.1.10 BW. Op grond van artikel 6:74 BW dient de schade die een schuldeiser (koper) leidt als gevolg van een tekortkoming in de nakoming van een verbintenis (de onjuistheid van een garantie) door de schuldenaar (verkoper) vergoed te worden. Artikel 6:95 BW bepaalt dat deze schade kan bestaan uit vermogensschade en ander nadeel. Bepalingen die uitsluitend de schade van koper verplichten te vergoeden, treffen alleen doel wanneer het vermogen van koper daadwerkelijk is geschaad. Deze situatie kan zich voordoen indien de gekochte aandelen als gevolg van de inbreuk op de garantie minder waard zijn geworden ten opzichte van de situatie waarbij er geen inbreuk op de garantie zou zijn geweest. De waarde van de aandelen is afhankelijk van een uiteenlopend aantal factoren. In veel gevallen is het daarom lastig te bepalen of de inbreuk op de garantie daadwerkelijk de waarde van de aandelen heeft beïnvloed en daarmee het vermogen van een koper van de aandelen.
Om discussie zoveel mogelijk in te perken is het daarom raadzaam de garanties op een zorgvuldige manier op te stellen, maar ook om in de overnameovereenkomst niet alleen aan te haken bij de wettelijke bepalingen omtrent schade, maar ook te benoemen welke schade door verkoper in geval van een inbreuk op een garantie dient te worden vergoed. Dit is mede van belang omdat een vennootschap, waarvan de aandelen verkocht zijn, als gevolg van een inbreuk op de garanties geen verhaalbare schade lijdt. Het is mogelijk om het schadebegrip te definiëren als het verschil voor de vennootschap tussen de gegarandeerde toestand en de werkelijk toestand. Een afspraak tussen verkoper en koper waarbij verkoper de vennootschap in de positie zal brengen waarin de vennootschap zou zijn geweest wanneer er geen sprake zou zijn van een inbreuk op de garanties zal in veel gevallen uitkomst bieden. Dit kan bijvoorbeeld worden bewerkstelligd door de volgende passage op te nemen in de overnameovereenkomst:
“De schade is het bedrag dat nodig is om koper dan wel, naar keuze van koper, de vennootschap, financieel in die positie te brengen, waarin zij zou zijn geweest indien geen sprake zou zijn geweest van een inbreuk op de garanties.”
Daarnaast is het mogelijk om in de overnameovereenkomst nuances aan te brengen die de aansprakelijkheid van verkoper bij een inbreuk op de garanties beperken. Hierbij kan worden gedacht aan beperkingen op het gebied van looptijd van de garanties, drempelbedragen en maximale bedragen voor schadevergoeding.
Conclusie
Ten aanzien van het schadebegrip kan worden geconcludeerd dat er sprake is van een grote mate van contractsvrijheid. Op artikel 6:109 lid 1 BW na zijn alle wettelijke bepalingen van afdeling 6.1.10 BW van regelend recht en staat het partijen vrij zelf invulling aan het schadebegrip te geven. Deze vrijheid om invulling te geven aan het schadebegrip heeft de rechter ook. Wil een partij rechtszekerheid, dan is het raadzaam om het schadebegrip nauwkeurig te definiëren door het gebruik van eenvoudig door de rechter vast te stellen bepalingen zodat er voor de rechter geen ruimte bestaat voor een uitgebreide toetsing aan de hand van de wettelijke bepalingen van afdeling 6.1.10 BW.
